فهرست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری فارسی قسمت نهم

دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

خنگ-نادان-ابله-کودن

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

بخاری از کسی بلند نشدن-به حال دیگری سودی نداشتن-توانایی و برش نداشتن

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

 
پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن
فرض کنیم که
چشته خور شدن-بهره و نصیب بردن از کسی
 

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

انداختنی-جنس نامرغوب

 
 

 
بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی

بوق سگ-بسیار دیر وقت

دیوانه بازی-انجام کارهای ابلهانه و نابخردانه

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

 

اجابت کردن معده-قضای حاجت

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

 

 

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

چپری آمدن-زود آمدن

دست آموز-تربیت شده-آموخته
ریزه کار-باریک بین-دقیق-زیرک

 
از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند
ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن

استکانی زدن(می‌خوارگی اندکی کردن)

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان
تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

زیر غلیانی-ناشتایی-غذای صیح-چارپایه ای که زیر غلیان می گذارند

تنگ کسی گرفتن-احتیاج فوری به قضای حاجت داشتن

زیر پای کسی را درآوردن-زیر پا کشی کردن

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)
رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

چشم انداز-منظره

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

جوشی شدن-عصبانی شدن

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار

 

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

اطفال باغ(گل‌های تازه)
پا در هوا بودن-نامعلوم بودن تکلیف

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب
پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن
پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن
اصلاح-تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان

 

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

چای نیک-قوری و کتری چای

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

آتش به مال خود زدن-کالایی را بسیار ارزان فروختن

روده گشاد کردن-سکسکه کردن

 

 

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

پابوسی-زیارت

زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

زرت و زبیل-آت و آشغال-خرده ریزهای کم ارزش

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع
آفتاب گرفتن(زیر آفتاب خوابیدن)

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)
به خاک سیاه نشاندن-بدبخت و ذلیل کردن

بند کردن-محکم کردن
بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

تسمه پروانه-تسمه ای که پروانه ی موتور را به گردش در می آورد

بر وفق-مطابق-موافق

جرینگ-صدای سکه های پول

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

ته خوار-بچه باز

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

 

آقا بالاسر(امر و نهی کننده و مراقب)

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

 

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

با هم شیر و شکر بودن-نهایت دوستی با هم داشتن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

 
چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

پا واکردن-به راه افتادن بچه

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش

جیر جیرک-آدم پر سر و صدا-اهل داد و فریاد

تک و توک-به ندرت-کمی

درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

جیره-سهم معین

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

دوبلور-دوبله کننده

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

خر تو خر-پر هرج و مرج-بی نظم

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها

آیه‌ی یاس-آن که بدبینی را به کمال می‌رساند
 

برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن

 
رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)
ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

حرف چند پهلو-سخن مبهم و دارای چند معنی

دوبل-دو برابر

خداحافظی کردن-به درود گفتن

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن

پروار-فربه-چاق

 

خودرو-آن چه بی اسب رود

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

چین و چوروک-چین و شکن

بوق سحر-نزدیک صبح-سحرگاهان

چاشت-صبحانه-ناشتایی

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

 

بی خیالش-نگران نباش-اهمیت نده

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

بازداشتی-زندانی موقت

توان انجام کاری را داشتن

پشت سر کسی صفحه گذاشتن- پشت یر کسی حرف زدن

در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده
با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

دور و دراز-فراخ و وسیع
برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

بغداد خراب-شکم گرسنه

پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن

در جای خود خشک شدن-مات و مبهوت ماندن

چغل خوری-سخن چینی

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

 

 

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

جلز و ولز-سوز و گداز

 

دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا

دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن

جاکن شدن-به حرکت در آمدن

پی جوری کردن-پی جویی کردن-دنبال نمودن

 

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

 
آب و خاک-میهن-دیار
با هم شیر و شکر بودن-نهایت دوستی با هم داشتن

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

 

چشمک-ایما و اشاره به چشم

الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

دستی پس، دستی پیش-سخت تهی دست-بی چیز

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن
تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

دست دادن-پیش آمدن

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

حاضر و غایب کردن-خواندن نام افراد برای تعیین حاضران و غایبان

بلا به دور-بلاها دور باد

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

خوشگل-دل پذیر-تو دل برو-زیبا

بار انداختن-توقف و اقامت کردن

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

 
 

اهل دود-سیگاری

چار چار کردن-داد و فریاد راه انداختن

پشه کوره-پشه ی ریز

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)
آب به چشم آمدن(طمع کردن)

آب نکشیده(زشت، بد، نامفهوم)

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

تند رفتن-دور برداشتن-زیاده روی کردن-از حد خود تجاوز کردن

رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی
بابا ماما-همه کاره ی محل-بزرگ لوطیان
رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن
زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

چشمه-نوع-قسم
حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن
خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

اُق گرفتن(حالت تهوع پیدا کردن)

آفتاب لب بام(پیری نزدیک به مرگ)
از زورِ-از شدت-از بسیاری

فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

 

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

تیپ هم-جور-هماهنگ-متناسب

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

 

جغجغه-بازیچه ای برای کودکان که چون آن را به حرکت در آورند صدا می کند

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)
پا به پا شدن-تردید داشتن

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

زیر پای کسی نشستن-کسی را از راه به در بردن-فریب دادن

ای داد بیداد-کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)
 

داغان-از هم پاشیده-پریشان

آخش درآمدن(از درد نالیدن)

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

دُم کسی را توی بشقاب گذاشتن-به طنز کسی را محترم شمردن

 

 
چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

پرت افتادن-دور و تنها افتادن

دسته جمعی-باهم-گروهی

آزگار(زمان دراز)

بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال

 

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)
تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل
از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

پر بدک-خیلی بد

زیر شلواری-زیر جامه

آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

خرده قرض-بدهی اندک

 

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

زنده دل-آدم با شور و حرارت-پرنشاط

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)

ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن

 

آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

بغداد آباد-شکم سیر

پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن
راپرت-گزارش-خبر

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن
تاتوله هوا کردن-به حیرت دچار کردن-به سکوت واداشتن

 

 

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

اداره بازی-پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری
ریختگی-ریزش

 
چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

پیشنهاد-طرح
پیشت-آوازی برای راندن گربه
بی معنی- بیخود

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

انگشت بلند کردن-اجازه‌ی سخن خواستن

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

به رگ غیرت کسی بر خوردن-سخن یا عملی بر کسی ناگوار آمدن