رازهای نظام آموزشی در اسکاندیناوی

سرزمینای سرد شمالی، یکی از مقصدای مهم واسه خیلی مشتاقان تحصیل و تحقیق در دانشگاه ها و مراکز علمی  سراسر دنیاس. علاقمندی به تحصیل در کشورای اسکاندیناوی،‌ تنها مخصوص جامعه دانشجویان ایرونی نیس، بلکه از هر ۵ قاره جهان، هرساله هزاران نفر راهی مراکز آکادمیک ۴ کشور شمال اروپا می شن.

فنلاند، دانمارک، سوئد و نروژ، ۴ کشور بخش اسکاندیناوی در شمال اروپا هستن که به دلیل نظام آموزش عالی با استانداردای بالا و اقتصاد علم بنیان (knowledge based economy) تونسته ان گوی سبقت رو در میدون تولید علم و فناوری با وجود جمعیت و وسعت کم به نسبت خیلی از کشورای اروپایی و جهان، از کشورای شرق و عالم بربایند. این چهار کشور سرزمینای سرد شمالی، با وجود اقلیم بسیار سرد و جمعیت کم به نسبت وسعت خود، تونسته ان ظرف نیم قرن گذشته، یکی از موثرترین اقتصادای رو به رشد در جهان باشن  و استانداردهای علمی و آموزشی اون، سرآمد کشورای قاره سبز شه.

سیستم آموزشی در این چهار کشور به شکلی طراحی و اجرا می شه که فرصت تحصیل رایگان رو از مقطع ابتدایی تا عالی ترین مقاطع تحصیلات تکمیلی در اختیار شهروندان خود و حتی شهروندان اتحادیه اروپا قرار میده.شرابط تحصیل رایگان و حمایتای دولتی از دانش آموزان و دانشجویان در این کشورا دلیل شده تا اندازه با سوادی در اونا بسیار بالا و تعداد علاقمندان به تحصیل در مراکز اموزش عالی با اندازه رشد بیشتری به نسبت بقیه کشورای قاره سبز همراه باشه.

ساختارهای آموزشی در این چهار کشور، تحصیل تا کلاس نهم رو واسه همه اجباری کرده و پس از ان هم،‌ بورس و کمک هزینه های دولتی، همراه علاقه مندان  به تحصیلات دانشگاهی در رشته های مختلفه. هر چند زبون سوئدی فنلاندی، نروژی و دانمارکی، زبانایی با ریشه های مشترکه، اما جز در این ۴ کشور، در هیچ جای دنیا این زبانا کاربردی نداره و زبون علم هم به حساب نمی ره.

(تحصیل رایگان با عالی ترین استانداردهای آموزشی براساس یادگیری مشارکتی، یکی از مهم ترین رازهای موفقیت نظام اموزشی در کشورای اسکاندیناویه)

بخاطر این،‌آموزش زبون انگلیسی به شهروندان این چهار کشور از پایه های ابتدایی دردستور کار نظام آموزشی ابتدایی کشور قرار داره تا علم اموزان پس از کسب دیپلم و ورود به دانشگاه، بتونن از منابع علمی روز دنیا به زبانی غیر از زبون کشور خود استفاده کنن. شاید به همین خاطره که دانشجویان native این ۴ کشور در مقایسه با بقیه کشورای اروپایی و آسیایی و حتی آفریقایی، از سطح زبون انگلیسی بالاتری بهره مند هستن و تونسته ان در تولید علم در دنیا نقش فعالی اجرا کنن. دسترسی گسترده به منابع علمی جهان مانند الزیور و اسکوپوس واسه دانشگاه ها و مراکز علمی این چهار کشور، فرصت عرض اندام خیلی از دانشجویان و استادان دانشگاه های این منطقه رو در دنیا جفت و جور کرده.

هرساله میلیونا دلار بودجه دولتی به دانشگاه های این ۴ کشور واسه حضور در پروژه های تحقیقاتی و صنعتی پرداخت می شه که در کنار ان، فرهنگ donate (خیریه علمی) هم تونسته فرصتای بسیاری رو واسه دانشجویان این کشورا واسه پیشرفت علم و فناوری بسازه. ، این کمک هزینه های مردمی و غیر دولتی دلیل شده تا دانشگاه ها امکان جذب دانشجویان از سراسر جهان رو هم داشته باشن. در واقع بخشی از مالیات مردم در این چهار کشور، صرف دادن بورس تحصیلی به شهروندان کشورای در حال پیشرفت (Under developing countries) می شه تا خیلی راحت بتونن در دانشگاه ها تحصیل کنن  و از امکانات این ۴ کشور واسه کسب تجربه و انتقال به کشور خود استفاده کنن. نمونه اینجور فرآیندی رو در کم تر کشوری در دنیا میشه جست و جو کرد.

تسلط دانشجویان منطقه اسکاندیناوی به زبون انگلیسی، یکی از برگای برنده اونا در مقایسه با بقیه دانشجویان کشورای اروپاییه. این تسلط دلیل می شه تا اونا دسترسی بهتری به منابع علمی و فرصتای تحقیقاتی در سراسر جهان داشته و در میدون تولید علم، به خصوص در بخشای میان رشته ای (Interdisciplinary research) حضور فعالی داشته باشن. الان در رشته های مدیریت نوآوری و خلاقیت (Innovation Management) و به خصوص مدیریت خدمات (Service management) و کار و کاسبی سبز (Green business) تماشاگر این وضعیت هستیم که شرکتا و دانشگاه های خطه اسکاندیناوی، نقش موثرتری به نسبت بقیه کشورا در این بخشای جدید در میدون کار و کاسبی و مدیریت دارن.

 

آموزش پیشرفت محور

 

انگار نگاه آموزش عالی در همه این کشورها، براساس پیشرفت پایدار (Sustainable development) و پیشرفت نقش مسئولیت اجتماعی (Social responsibility) شهروندان و جامعه به پیشرفت محیط زیست باشه. این رو خیلی از علم آموخته های ایرونی اسکاندیناوی در طول تحصیل خود دیدن. منطقه قشنگتر و سرد سیر و قطبی اسکاندیناوی،‌ موقعیتی رو جفت و جور کرده تا سبک زندگی مردمون، به طور کامل متفاوت با بخشای دیگه اروپا باشه. زندگی تا حد زیادی محیط زیست مداره و این سبک زندگی محیط زیست گرای شهروندان اسکاندیناوی، دلیل شده تا حفاظت از محیط زیست و توجه به جامعه و ذینفعان (stake holders)، اولویتای اول شهروندان و فعالان کار و کاسبی و محافل آکادمیک باشه.

انتقال این فرهنگ و منش از دانشگاه به بطن جامعه دلیل شده تا منطقه اسکاندیناوی رو یکی از پاک ترین و مرفه ترین مناطق دنیا به حساب بیارن که با وجود سرمای بسیار شدید، از نظر بهداشت و رفاه و سطح آموزشی از جمله با کیفیت ترین کشورای دنیا باشه.

نظام آموزش عالی سوئد

سوئد، پایتخت فرهنگی ایرانیان در اروپا و یکی از مقصدای مهم تحصیل واسه دانشجویان سراسر جهان به خصوص ایرانیا، یکی از کشورای پیش رو در میدون نظام آموزش عالی با کیفیته. دانشگاه های سوئد،‌ نقش زیادی در پیشرفت علم و فناوری در قاره سبز و جهان داشتن. دانشگاه اوپسالا و دانشگاه سلطنتی استکهلم (KTH)، در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان در فهرست شانگهای قرار داره و به تنهایی،‌ بخش بزرگی از تولید علم اسکاندیناوی رو رو دوش دارن. اوپسالا، از پایتختای علم و فناوری سوئد و دنیاس که بیشتر از ۴ قرن قدمت داره.
تقریبا در همه شهرای سوئد، یه دانشگاه هست و بعضی در ترازای علمی بالایی در سطح جهان قرار داره که دانشگاه چالمرش گوتنبرگ (پایتخت عاشقان رشته های مهندسی ایران در شمال اروپا) از اون جمله س.

نکته باحال در نظام آموزش عالی سوئد اینه که در دبستان های سوئد نمره دادن ممنوعه. تحقیقات روانشناسی نشون می دهد درجه بندی کودکان از طریق نمره دادن، به شخصیت اونا آسیب می رساند. معلم از راه تماس نزدیکی که با شاگردان خود داره، نقاط قوت و ضعف اونا رو می شناسد. علم آموزی که در مدرسه نمی تونه مانند سایر شاگردان به راحتی درس بخونه، بی تردید دچار مشکلاتیه که معلم باید به بررسی اونا بپردازه.

(دانشگاه فنی سلطنتی استکهلم (kth.se) در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار داره)

چند سال پیش، سفیر سوئد تو تهران در مراسم رونمایی از یه کتاب سوئدی تو تهران اعلام کرد که افتخار نظام آموزش ابتدایی در این کشور اون هستش که به جای آموزش مسایل علمی پیجیده ، اسطوره ای و تاریخی عادی در خیلی از کشورا، موضوعاتی که واسه زندگی لازمه به دانش آموزان مقطع ابتدایی یاد میده. مانند: روش دست شویی رفتن و حفاظت از محیط زیست و آشنایی با طبیعت و کار تیمی.

در مدارس سوئد، به جای نمره دادن و تشویق کردن بعضی از دانش آموزان و تحقیر کردن برخی دیگر، مدرسه به دانش آموزان ضعیف کمک می کنه و فرهنگ کار مشارکتی و خرد جمعی رو از ابتدایی به کودکان آموزش میده.  گاهی رابطه سایر دانش آموزان باعث گوشه نشینی و عقب افتادگی یک دانش آموز می شه.
در این صورت وظیفه مدرسه س که این مشکل رو از راه گفت وگو با دانش آموزان حل کنه.
گاهی مشکلات بازدارنده دانش آموز ناشی از رفتاریه که با اون در خونواده صورت می گیرد. سخت گیری والدین در خونه می تونه باعث افسردگی یا ناآرامی دانش آموز شه.
در چنین مواردی مدرسه، اداره اجتماعی رو در جریان می گذارد. وظیفه اداره اجتماعیه که موقعیت خونواده دانش آموز و روابط افراد خونواده رو مورد بررسی قرار داده و راه حل های مناسب رو به کار گیرد.

(یکی از رازای موفقیت دانشگاه مهندسی چالمرش گوتنبرگ سوئد، رابطه گسترده اون با صنعت و پشتیبانی از پروژه های علم بنیان دانشگاهیه)

آموزش ابتدایی در سوئد، حرفه ای و موثره و الگوی بعضی از کشورای جهان در آموزش کودکان و نوجوانان هستش.

جامعه سوئد از نظر ویژگیهای نظام آموزش و جست و خیز اون، از پیشرفته ترین سطوح علمی در میان کشورای پیشرفته برخورداره. اصول ریشه ای در نظام آموزشی سوئد یعنی گسترده بودن آموزش برابر واسه همه شهروندان، رایگان بودن آموزش و در آخرً اجباری بودن دوره نه ساله آموزش. وجود شکلای جور واجور مدارس و فعالیت نهادهای آموزشی جورواجور دسترسی شایسته هر شهروند سوئدی به امکانات اولیه لازم واسه پیشرفت علمی رو تضمین کرده. در سطح آموزش عا لی هم وجود موسسات جور واجور و جور واجور آموزش عالی در این کشور ادامه تحصیل جوانان سوئدی رو ممکن کرده. جمعیت ۹ میلیونی سوئد که دست کم ۸ درصد اونو مهاجران (به خصوص ایرانیا) تشکیل میده، بیشتر از ۲ درصد تولید علم جهان رو به خود دادن.

سوئد تا سال ۲۰۱۱ میلادی، تحصیل در کلیه مقاطع تحصیلی رو واسه شهروندان غیر اتحادیه اروپا رایگان کرده بود، اما از سال ۲۰۱۱ به بعد، کلیه شهروندان غیر اتحادیه اروپا (Non-EU) باید واسه تحصیل در دانشگاه های معتبر و با کیفیت این کشور، شهریهای سنگینی رو پرداخت کنن.

(یکی از رازای باسوادی و پیشرفت علم در سوئد، دسترسی آسون مردم به کتابخانه های دانشگاهی و به کار گیری کلاسای آموزش آزاد در دانشگاه های این کشور  است)

سوئد، یکی از پاتوق اصلی تحصیل واسه شهروندان کشورای جور واجور جهان به خصوص ایرانیا در نیم قرن گذشته بوده و تا کنون ده ها هزار ایرونی در رشته های جور واجور از ۲۰ دانشگاه سوئد علم اموخته شدن. رشته های فوق دکترا در دانشگاه های سوئد ظرف ۱ دهه گذشته دلیل شده تا حتی دانشجویان دکترای آمریکا و استرالیا و کانادا هم واسه گذران مقاطع تحصیلی پیشرفته، دانشگاه های سوئد رو واسه ادامه تحصیل انتخاب کنن. دانشگاه هایی که بعضی وقتا، برندگان جوایز نوبل نیم قرن گذشته در انا مشغول به تدریس و فعالیت هستن.

 

داستان فنلاند

 

فنلاند، یکی از پیشرفته ترین نظامای آموزشی ابتدایی و متوسطه و عالی در اروپا و جهان رو در اختیار داره.
نظام اموزشی فنلاند می تونه الگوی نظامای اموزشی در بیشتر کشورای جهان باشه. چون که ما حصل این نظام علمی،‌ دلیل شده تا کشوری با سواد با نقش موثر در تولید علم و فناوری با وجود جمعیتی کم، مشاهده شه.
نظامی که یادگیری محوره و تلاش داره تا کودکان تا مقطع دانشگاه، در ساختار علم بنیان و کارآفرین، رشد و پرورش پیدا کنن. شاید ظهور گسترده و پیشرفت شرکتای علم بنیان دانشگاهی (University Spin-off companies) در این کشور یکی از ثمرات نگاه کاربردی و علم محور سبز نظام آموزشی در این کشور باشه.

مقاله دیگر :   چرا ساختن عضله در سنین بالا بسیار سخت تر از دوران جوانی است؟

بخاطر این، فنلاند تلاش داره تا فعالیتای نظام آموزش عالی خود رو جهانی کنه.
مرکز دانشجویان بین‌المللی فنلاند در مورد تاثیر دوره‌های فشرده آموزشی روی جهانی‌سازی، کمیسیون تحقیقات تشکیل داد.

هدف از تشکیل این کمیسیون نه فقط مطالعه روی تاثیر این دوره‌های فشرده آموزشی روی خط و مشی‌های بین‌المللی کشور فنلاند در کار تحصیلات تکمیلی، بلکه ارائه راه حل هم جهت با بهبود روش‌های پیشرفت تحصیلات تکمیلی در این کشوره.

(فرهنگ آموزش مشارکتی و براساس خرد جمعی و انجام پروژه های گروهی، یکی از عوامل موفقیت دانشگاه های کارآفرین محور فنلانده )

در فنلاند، ده ها دانشگاه هست که بعضی از اونا در فهرست ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار داره.
تا اگوست ۲۰۱۷ میلادی، تحصیل شهروندان غیر اتحادیه اروپا در دانشگاه های این کشور رایگان میشه. اما از ان زمان به بعد، تحصیل در دانشگاه هایی که رشته های انگلیسی زبون تدریس می کنه، بین ۲ هزار تا ۲۰ هزار یورو در سال هزینه داره.
اما هم اونقدر تحصیل به زبون سوئدی و فنلاندی در کلیه مقاطع تحصیلی واسه شهروندان کشورای جور واجور دنیا، مجانیه.

(نظام آموزشی فنلاند اولین نظام آموزشی دنیاس که یادگیری موضوع محور (Subject oriented) آی تی مدار (ICT based) رو به جای تدریس عمومی عادی در دنیا، در دستور کار مدارس ابتدایی خود قرار داده)

(جدول تفاوتای نظام آموزشی در فنلاند در مقایسه با بقیه کشورای جهان )

نظام آموزشی در فنلاند بر مبنای یادگیری خلاق و چند بعدی استواره در حالی که در بیشتر کشورای دنیا، سیستم آموزشی سنتی تدریس محور یدونه بعدی (core subjects) دنبال می شه.

ظرفیتا، توان مندیا و موفقیتا و حتی فرصتای تحصیلی در این کشور رو میشه مستقیم از سایت STUDINFINLAND.FI گرفت. در فنلاند،دانشگاه هلسینگی، یکی از بهترین مراکز علمی این کشور و اروپا هستش که هرساله هزاران محقق از سراسر جهان واسه  فعالیت در این محفل آکادمیک پیشرفته،‌ راهی پایتخت این کشور می شن.

درسایی از نظام آموزش عالی فنلاند

تحصیل در دانشگاه‌های علوم کاربردی بیشتر از دانشگاه‌های عادی راه و روش عملی و کاربردی داره.
اتمام دوره اول (کارشناسی) در دانشگاه علوم کاربردی ۳٫۵ الی ۴٫۵ سال بطول می‌انجامد که می‌توان این دوره‌ها رو به زبون‌های فنلاندی و انگلیسی گذروند. یکی از چند تا نکته مهم در موفقیت محافل آکادمیک فنلاند،  اموزش به زبون انگلیسی و دسترسی گسترده دانشجویان و استادان به گرون ترین منابع علمی دنیاس. بحث ای که در خیلی از کشورا حتی ایران هم از ان غفلت می شه.

دانشگاه‌های علوم کاربردی هم اینکه دوره دوم (مقطع کارشناسی ارشد) رو که واسه بهبود مهارت و صلاحیت شغلی طراحی شده‌ان و هدف از ارائه اونا جواب به نیازای زندگی حرفه‌ایه، ارائه می‌کنن. مدرک کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های علوم کاربردی برابر با مدرک کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های این کشوره.

این دانشگاه‌ها هم اینکه بر تحقیقات علمی و آموزش‌های براساس اون تاکید دارن. دانشگاه‌های فنلاند مثل دانشگاه‌های علوم کاربردی یا موسسات آموزش عالی هنری، مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رو که مدارک علمی در تحصیلات تکمیلی هستن ارائه میدن.

(در مدارس ابتدایی فنلاند، تلاش می شه تا نظام آموزشی به شکلی علم اموزان رو هدایت کنه که مدرسه، خونه دوم واقعی اونا باشه )

در فنلاند حدود دو سوم علم‌آموزان وارد دانشگاه می‌شن که این اندازه از تموم کشورای اروپایی بالاتره. تنها ۱۰ درصد از فارغ‌التحصیلان برجسته در فنلاند اجازه ورود به بخش تدریس رو می‌پیدا کنن. ابعاد کلاس‌های درس واسه ۱۶ دانشجو طراحی شده  که این ویژگی، فضا و زمان کافی رو در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد که بتونن شخصا در کارگاه‌ها و آموزشگاه‌های درسی فعالیت‌ های خود رو بکنن.

تحقیقات علمی در موسسات آموزش عالی فنلاند دانشگاه‌های علوم کاربردی در فنلاند با در نظر گرفتن تحقیقات و پیشرفت همکاری‌ها، تماس مستقیم با صنایع و مشاغل دارن. هر دو موسسه آموزش عالی یعنی دانشگاه‌ها و دانشگاه‌های علوم کاربردی در تلاش واسه پیاده کردن تحقیقات و مهارت‌های خود در دو بعد فرهنگی و اجتماعی فعال هستن. تحصیل صنعت محور با فرصتای کاراموزی (internship opportunities) دلیل شده تا علم اموختهای فنلاندی، زمینه اشتغال بهتری به نسبت علم اموختهای بقیه کشورای اروپایی داشته باشن.

نظام آموزش عالی در نروژ

پادشاهی نروژ، یکی از کشورای منطقه اسکاندیناویه  که ظرف نیم قرن گذشته،‌ تاثیر زیادی در پیشرفت علم و فناوری اروپا و جهان در بعضی از بخشای مهندسی اجرا کرده. ثروت مند ترین کشور اروپایی، هم اونقدر تحصیلات عالیه دانشگاهی رو واسه کلیه شهروندان این کشور و کلیه ملیتای جهان رایگان اعلام کرده و شاید تنها کشوری در دنیا باشه که فرصتای اموزشی رایگان گسترده رو جفت و جور کرده .

نظام آموزش عالی پولدار نروژ، هم چون فنلاند و سوئد، براساس نیازای روز زندگی شهروندان نروژه و تلاش داره تا سیستم یادگیری محور محیط زیست مدار رو، به عنوان اصلی در زسبک ندگی نروژیا نهادینه کنه.
دانشگاه اسلو و NTNU و Stavanger این کشور، یکی از مهم ترین مقاصد تحصیلی اروپاییا در نروژ هستش که در رشته های جور واجور علوم انسانی و فنی به خصوص نفت و گاز و پتروشیمی، سرآمد کشورای اروپایی هستن.

موسسات دولتی آموزش عالی نروژ ، طبق قانون در مقطع آموزش عالی شهریه‌ای از دانشجویان دریافت نمی‌کنن. اما در بعضی از رشته‌ها و دوره‌های تحصیلی خاص در بعضی از موسسات آموزشی خصوصی شهریه دریافت می‌شه.

الان حدود ۲۰۰ رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد به زبون انگلیسی در دسترس دانشجویان قرار دارن که این رشته‌ها موضوعات بسیاری رو تحت پوشش قرار میدن.
بعضی از موسسات آموزشی هم اینکه مقاطع کارشناسی و دکتری رو هم به زبون انگلیسی ارائه میدن.

(دانشگاه اسلو ، یکی از پیش تازان علمی در نروژ و اروپا هستش که در فهرست دانشگاه های برتر دنیا قرار داره)

نروژ به عنوان یکی از کشورای پیشرو در اروپا هستش که برابر با خط و مشی‌های نظام آموزشی «بولونیا» در نظام آموزش عالی اروپا عمل می‌کنه. پس نظام دادن مدارک تحصیلی هم در این کشور براساس مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتریه. به دلیل پذیرش استانداردهای اروپا از طرف نروژ در نظام آموزش عالی، اتمام و ادامه تحصیلات دانشجویان اروپا در همه مقاطع تحصیلی در نروژ بسیار آسونه چون که  مدرک تحصیلی اونا در بقیه کشورای اروپا معتبره .

دانشجویانی که می خوان بیشتر از سه ماه در نروژ بمونن نیاز به اجازه اقامت دانشجویی دارن. این ویزاها به مدت ۹۰ روز یا بیشتر صادر می‌شن. واسه دریافت این ویزاها تنها یه پاسپورت معتبر کافیه. دانشجویان در حال تحصیل در دانشگاه‌های نروژ هم اینکه می‌تونن نسبت به اشتغال در شغلهای  پاره وقت دست به کار شن.

(فرهنگ کار تیمی و تعامل دائمی استاد و دانشجو در دانشگاه های نروژ، یکی از فاکتورهای موثر در توان افزایی دانشگاه های این کشور در میدون تولید علم در قاره سبز هستش)

اونا می‌بایست موقع تمدید ویزای تحصیلی خود ضمن ملحق شد وضعیت تحصیلی خود معتقد شن که انجام کار آسیب‌ای به تحصیل اونا وارد نمی‌کنه. بیمه سلامت در نروژ دارای استاندارد بسیار بالاییه و درصورت پذیرش به‌ عنوان دانشجو در این کشور میتونین صرفنظر از اینکه در کدوم منطقه از این کشور زندگی می‌کنین به خدمات درمانی پیشرفته دسترسی داشته باشین که در خیلی از موارد این خدمات پزشکی رایگان هستن. در آخر باید گفت نروژ به عنوان یکی از سه کشور بخش اسکاندیناوی در شمال اروپا جمعیتی حدود ۴٫۹ میلیون نفر داره که از این دید در میان کشورای کم‌جمعیت جهان قرار می‌گیرد.

فرصتای تحصیلی و ساختارهای پیشرفته نظام اموزشی نروژ رو در studyinnorway.no دنبال کنین.

۱۰ راز نظام آموزشی در اسکاندیناوی

با همه توضیحاتی که در بالا درباره نظام آموزشی موفق کشورای اسکاندیناوی داده شد، موارد زیر هم می تونه درسای خوبی واسه تئوریسینای تدوین نظام آموزشی کشور به دنبال داشته باشه:

۱- تحصیل رایگان در کشورای اسکاندیناوی از ابتدایی تا دانشگاه دلیل شده تا این منطقه از دنیا، بالاترین سطح با سوادی، بالاترین سطح رفاه و اقتصاد رو در میان کشورای اروپایی با وجود جمعیت کم در اختیار داشته باشه.

۲- آموزش ابتدایی در بیشتر کشورای اسکاندیناوی، بر  مبنای یادگیری مشارکتی غیر مستقیم (Informal Collaborative Learning)  استوار شده و رقابت رو در میان دانش آموزان به سمت مشارکت و یادگیری خلاقانه (Creative learning) تغییر جهت داده و فقط معلم مدار نیس.
بحث ای که باید در مدارس ایران هم گسترش شه.

۳- در خیلی از دانشگاه های اسکاندیناوی به خصوص سوئد، یه دانشجو می تونه یه درس رو در طول یکسال تحصیلی، بارها امتحان دهد و بخاطر این، هیچ استرسی واسه قبولی یا ردی در امتحانات وجود نداره.

۴-خیلی از دوره های تحصیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه های کشورای اسکاندیناوی، به صورت مشارکتی با دانشگاه های جور واجور جهان (dual degree-joint degree) طراحی و برگزار می شه تا دانشجویان، فرصت تحصیل در کشورای جور واجور رو به طور رسمی داشته باشن.

۵- در همه دانشگاه های کشورای اسکاندیناوی، دانشجویان می تونن یه ترم تحصیلی رو در یکی از صدها دانشگاه مورد قرارداد در سیستم دانشجویی تبادلی (exchange students program) طی کنن. این فرصت عالی واسه آشنایی با فرهنگا و سیستمای آموزشی و تحقیقاتی کشورای جور واجور دنیا واسه دانشجویان این خطه از اروپا هستش که فرصت آفرینه.

۶- نظام آموزش عالی اسکاندیناوی، تعامل زیادی با بدنه صنعت و کار و کاسبی این کشورا داره و بخاطر این، بخش مهمی از بودجه های دانشگاهی که واسه انجام پروژه های دانشگاهی و دادن بورس به دانشجویان مستعد غیر اسکاندیناوی اختصاص پیدا می کنه، از راه سیستم donate کسب می شه.

این فرهنگ، باید در اموزش عالی کشور هم عادی شه.

۷- واسه ورود به دانشگاه های کشورای اسکاندیناوی و به کار گیری کتابخونه و کلاسای آموزشی آزاد  این دانشگاه ها، مجوز خاصی واسه شهروندان تعیین نشده و این موضوع، بستر تعامل گسترده دانشگاه با طیفای جور واجور مردم رو جفت و جور کرده.

۸- یکی از رازهای موفقیت نظام آموزشی در اسکاندیناوی و تولید علم گسترده، تسلط مردمون این خطه به زبانای روز دنیاست که کار تحصیل در اشل جهانی رو واسه دانشجویان اسکاندیناوی به نسبت دیگه دانشجویان اروپایی و آسیایی، آسون کردن و تسریع می کنه.

۹-  یکی از رازای موفقیت نظام آموزشی در اسکاندیناوی، فرهنگ یادگیری مشارکتی تجربه محور است. خیلی از کلاسای مدارس و حتی دانشگاه های این کشور، تماشاگر حضور فعالان علم و صنعت و فرهنگ و هنر و کارآفرینانیه که به عنوان lecturer (سخنران) به کلاسا میان و از تجربه هاش به علم اموزان و دانشجویان می گن.